Con người là lực lượng sản xuất chủ yếu, nên nghề dạy học - người giaods viên có quan hệ chặ chẽ đến việc xây dựng lực lượng lao động dự trữ cho xã hội, đến việc tǎng nǎng xuất lao động. Xã hội hôm nay nối tiếp xã hội hom qua không phải chỉ có thừa hưởng kinh nghiệm sản xuất vật châts để đưa xã hội tiến lên, mà còn hưởng những gia strị tinh thần, vǎn hoá xã hội, nó củng cố và phát triển, hoặc phá bỏ hệ tư tưởng thống trị của xã hội cũ lỗi thời. Vì vậy, người giáo viên muốn hya kjhông đều phải tham gia vào vận mệnh tương lai của dân tộc. Việc làm đúng hay không đúng cuả người giáo viên sẽ góp phần đưa xã hội tiến lên hay cản trở của xã hội. Từ đó nghề nghiệp và bản thân người giáo viên yêu cầu xã hội phải tạo điều kiện để họ làm tròn nhiệm vụ của mình. Lao động của người giáo viên, lao động sư phạm là loại hình lao động đặc biệt. Hiểu được loại lao động này, chúng ta mới có được những quyết định quản lý thích hợp. Bất cứ lao động nào cũng có ba khâu: sử dụng công cụ lao động, tác động lên đối tượng lao động và tiêu phí sức lao động. Đối tượng lao động của người giáo viên là con người, là thế hệ trẻ đang lớn lên cùng với nhân cách của nó. Đối tượng này không phải là vật vô tri vô giác như tấm vải của người thợ may, viên gạch của người thợ hồ hay khúc gỗ của người thợ mộc ... mà là một con người rất nhạy cảm với những tác độgn của môi trường bên ngoài theo hướng tích cực và cả hướng ngược lại. Như vậy người giáo viên phải lựa chọn và gia công lại những tác động xã hội và tri thức loài ngd bằng lao động sư phạm của mình nhằm hình thnàh co người đáp ưng yêu cầu của xã hội. Đối tượng đó vừa là khách vừa là chủ thể của quá trình giáo dục. Tác động đến đối tượng đó không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả như nhau. Hiệu qủa đó cũng không tỷ lệ thuận với số lần tác động. Do đó, trong tay người giáo viên phải có vô số phương án để tác động đến đốitượng, không thể rập khuôn máy móc như lao động khác. Bản thân đối tượng lao động đã quyết định tính đặc thù của lao động sư phạm của nghề dạy học. Thế công cụ của người giáo viên là gì ? Có người cho rằng chỉ là kiến thức. Theo tôi đó mới chỉ là điều kiện cần nhưng chưa đủ. Bởi vì trong xã hội ta ngày nay con người mới phải phát triển toàn diện chứ không chỉ có kiến thức đơn thuần. Đúng là tri thức có vai trò quan trọng đối với on người , là vũ khí để bảo vệ cuộc sống. tri thức vô cùngcần thiết đối với mỗi giáo viên. Đối với cuộc đời nó là công cụ lao động trí óc và tay chân. Nhưng Mác nói: "Hoàn cảnh tạo ra con người trong chừng mực con người tạo ra hoàn cảnh". Bản thân tri thức không thể hoàn thành con người mới, con người chỉ hình thành thông qua hoạt động lao động sản xuất và đấu tranh xã hội một cách tích cực và tự giác. Ngoài ra trí thức còn có công cụ nữa là để hướng dẫn học sinh học tập có hiệu quả, đó chính là lao động động sư phạm của người giáo viên. Như vậy công cụ chủ yếu cuảt lao động sư phạm lag người giáo viên với toàn bộ nhân cách của mình. Nhân cách này càng tinh sảo, càng hoàn hảo thì sản phẩm làm ra càng hoàn thiện. Nhân cách đó bao gồm tâm hồn, tư tưởng, phong cách sống cũng như sinh hoạt cuảt người giáo viên. Từ đó chúng ta có thể thấy rõ hơn, nếùng giáo viên thiếu nhana cách thì không thể giáo dục nhân cách cho học sinh. Kết quả lao động sư phạm cũng có nhiều điểm đặc biệt. Các loại lao động khác khi kết thúc qua trình lao động thì thu được sản phẩm. Còn quá trình lao động của người giáo viên chưa thể kết thúc khi sản phẩm của họ ra đời. Hiệu quả lao động của người giáo viên sống mãi trong nhân cách của người được học đào tạo nên lao động sư phạm vừa mang tính tập thể rất sâu, vừa mang dấu ấn cá nhân rất đậm. Vì vậy nó đòi hỏi một tinh thần trách nhiệm cao và sưh am hiểu nghề nghiệp nhất định. Tính nghề nghiệp là một đòi hỏi, đồng thời cũng tạo ra điều kiện để cho người giáo viên tự rèn luyện mình. Chính thế nâng cao toàn bộ phẩm chất của người giáo viên là một yêu cầu tất yếu khách quan của xã hội như Mác nói: "Bản thân nhà giáo dục cũng pgải được giáo dục". Có điều kiện là một mặt, mặt khác đòi hỏi người giáo viên phải có sự nỗ lực chủ quan trong rèn luyện. Điều kiện "hoàn cảnh" ở đây do bản thân nghề nghiệp và xã hội tạo ra. Vì vậy, dễ làm tròn nhirmj vụ của Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, xã hội một mặt đòi hỏi người giáo viên phải rèn luyện nhân cách, mặt khác cũng phải quan tâm tạo điều kiệnt huận lợi để cho người giáo viên tự rèn luyện mìnhthành người có đầy đủ nhân cách để cống hiến công sức một cách sứng đáng. Nói xã hội là nói theo một cách chung, nhưng cụ thể là sự quan tâm chǎm sóc của cấp chính uỷ Đảng, chính quyền toàn thể, quần chúng nhân dân với sự nghiệp giáo dục, với đời sống vật chất, tinh thần của giáo viên. ở đây, không phải chúng tôi muốn đề cao hay cường điệu vai trò, vị trí người giáo viên hoặc ngành giáo dục, chúng tôi hiểu rằng hiện nay trong ngành giáo dục cũng còn một số giáo viên mà nhân cách của họ chưa xứng đáng với yêu cầu của Đảng và nhana dân mong muốn. Họ thiếu tinh thần trách nhiệm, lợi dụng chỗ đứng của nghề thầy chưa an tâm công tác... gây ảnh hưởng xấu đến ngành giáo dục. Họ chi là cỏ dại trong vườn hoa đầy hương sắc. Nghị quyết Trung ương 2 của Đảng về giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển. Đã có rất nhiều chủ trương đến địa phương đặc biệt quan tâm đến đời sống vật chất tinh thần của người giáo viên. Chính vì thế mà người viết bài này chằng mong gì hơn là đến một ngày nào đó đội ngũ giáo viên sống được bằng hính đồng lương của mình, không còn phải tất bật trong việc lo chén cơm manh áo cho chồng con, trong gia đình để cho các thầy cô giáo có điều kiện củng cố và phát triển hơn, giúp anh chị em hoàn thành nhiệm vụ vinh quang của mình. An Châu |
Trong
xã hội nghề dạy học hình thành sớm nhất. Nó ra đời khi nền sản xuất xã
hội phát triển đến một trình độ nhất định. Trong quá trình lao động sản
xuất người ta cần phải truyền lại cho nhau những kinh nghiệm đấu tranh với
thiên nhiên có hiệu quả để tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Mới đầu ở
mức thấp, người ta có thể truyền đạt một cách trực tiếp thành quả lao
động tập thể, người này theo kinh nghiệm của người khác. Nhưng khi kinh
nghiệm đã phong phú theo sự phát triển của sản xuất thị truyền đạt phải
đòi hỏi đến vai trò của người trung gian. Đó là thầy giáo. Như vậy nghề
dạy học gắn chặt với lao động sản xuất của xã hội, góp phần hình thành
phẩm chất nǎng lực cần thiết của con người lao động.