Tôi tìm gặp các thành viên đội tuyển tiếng Nga của trường Hà Nội - Amsterdam khi dư âm những thành công mà các em giành được từ cuộc thi Ôlympic quốc tế đã lắng lại. Những chủ nhân của 4 chiếc HCV đã trở về với cuộc sống thường nhật. Đào Minh Nguyệt Anh, cô gái hiếm hoi trong số 300 thí sinh của 29 nước tham gia đã đạt điểm tuyệt đối 100/100 đang sốt ruột chờ đợi hồi âm của Học viện quan hệ quốc tế Matxcơva, nơi cô được mời là sinh viên chính thức. Lý Hoàng Quân thì đã hoàn tất thủ tục nhập trường, vào thẳng đại học ngoại thương. Còn Nguyễn Thành và Vũ Hà Phương đang náo nức sửa soạn đón một mùa khai giảng mới với tư thế của HS lớp 12.
Họ đang rất trẻ với tuổi 17, 18 của mình.
- Cái may mắn lớn nhất của bọn em là được bố mẹ đáp ứng đầy đủ mọi yêu cầu về học tập. Chỉ sợ không có sức mà học thôi.
Điều đáng mừng nhất là giữa thời kinh tế thị trường này, vẫn còn có những người trung tình với tiếng Nga - Tôi gợi chuyện - Thế chị có tin rằng, thực ra bọn em không còn sự lựa chọn nào khác/ Hoàng Quân cắt ngang bằng một câu hỏi hóm hỉnh đầy dụng ý.
- Tại sao không? Thế ra mọi chuyện không phải bắt đầu từ sự say mê?
- Say mê thì có chứ. Nhưng Hà Phương lý giải và cả nhóm phá lên cười vô tư. Hoá ra cả tuổi thơ và thời niên thiếu của cả 4 huy chương vàng này đã trôi qua êm ả trên xứ sở của bạch dương và tuyết trắng. Ngắn nhất là Nguyệt Anh thì cũng đã được sống cùng bố 2 nǎm khi ông sang tu nghiệp ở viện sân khấu Matxcơva (1988 -1990). Dài nhất là Hà Phương, sau 7 nǎm ở Nga, mãi nǎm 1995 cô mới cùng bố mẹ trở về Việt Nam. Nǎm lớp 10, Phương học trường Lương Thế Vinh, lớp 11 mới về trường Am, và kịp chớp lấy cơ hội "đem chuông đi đấm nước người".
Sinh ra trong những gia đình trí thức luôn đặt sự học làm đầu. Những nǎm sống giữa cộng đồng người Nga, được học tập, vào chơi hoà nhập trong môi trường giáo dục của bạn, ngay từ bé các cô cậu học trò Việt Nam ấy đã phải đọc thông viết thạo, làm chủ thứ ngôn ngữ thứ hai, một ngôn ngữ luôn là thách đố với mọi người. Thuận lợi là cơ bản song nếu không có sự đầu tư nghiêm túc thì việc có chiếc HCV trong tay cũng chẳng dễ dàng gì. Để lọt được vào danh sách 8 thí sinh của đội tuyển Việt Nam dự thi quốc tế, Nguyệt Anh, Nguyễn Thành, Hoàng Quân, Hà Phương cũng phải trải qua một quá trình sàng lọc ngặt nghèo. ở giai đoạn cuối cùng, chính nhờ sự chǎm chỉ và tinh thần quyết tâm ghê gớm Hà Phương đã thắng với tỷ số sát nút, vượt lên người bị rớt lại chỉ với 1/2 điểm thi. Thế mới thấy để đến được với thành công họ đã phải nỗ lực không ngừng. Cái quyết tâm chiến thắng không đơn giản chỉ là khát vọng mà còn là ý thức trách nhiệm.
- Chị biết không, cái khẩu hiệu này - Việt Nam hết mình và chiến thắng - là của một bạn trong đội tuyển (tiếc là không lọt được vào vòng cuối) tặng bọn em trước khi lên đường. Đó cũng chính là ý chí của bọn em. - Nguyệt Anh giải thích.
Trong một lần tiếp xúc gần đây, tôi đã cảm nhận được niềm vui trên nét mặt và trong giọng nói của thầy hiệu trưởng Đào Thiện Khải khi thầy thông báo về thành tích của 9 đội tuyển HSG của trường, đặc biệt thầy không giấu nổi niềm tự hào về đội tuyển tiếng Nga của trường nǎm nay. Đoàn Việt Nam có 4 huy chương vàng đều thuộc về các em trường Am. Trong hai kỳ thi quốc tế trước đó, lần thứ 7 và 8 trường Am đã có 6 học sinh tham dự thì cả 6 đều đạt HCV. Vì vậy ở cuộc thi lần thứ 9 này, ngoài sự khẳng định chính mình, 4 thành viên đều ý thức rất rõ và hiểu rằng họ đi thi không phải chỉ cho riêng mình.
Đánh giá chung về các học trò cưng của mình, cô Dương Thu Hương, giáo viên trực tiếp giảng dạy và được mời làm quan sát viên của cuộc thi cho biết:
- Với lượng kiến thức đã thu nạp được thì cả 4 em đều thuộc diện học rộng biết nhiều. Thêm vào đó các em có một thuận lợi là đã từng sống ở Nga nên khả nǎng nói của những cô, cậu học trò này trội hơn viết rất nhiều. Cuộc thi quốc tế lại chủ yếu là thi nói.
Nhờ tự tin lại có lối nói biểu cảm, cách phát âm chuẩn xác, cô gái luôn mơ ước trở thành hoạ sĩ Nguyệt Anh đã phát huy được thế mạnh của mình khi trình rất khúc triết và mạch lạc về chủ đề nghệ thuật của bài thi và đã chiếm được cảm tình của BGK.
Nguyễn Thành, cậu học trò chǎm chỉ được mệnh danh là "chú mọt sách" thì không chỉ làm mọi người ngạc nhiên về sự say mê "đục sách" của mình. ở buổi lễ trao giải đặc biệt cho tầm hiểu biết về đất nước học.
Còn Hoàng Quân, cậu học trò tài tử, học rất chắc và đều thì luôn được cô Hương tin tưởng ở "khả nǎng viết đúng, viết sâu bởi có một vốn từ vựng phong phú và vững vàng". Tiếng Nga khó nhất là ngữ pháp thì Quân đã làm chủ được. Em còn được BGK thưởng kèm một bằng chứng nhận về khả nǎng sử dụng tiếng Nga ở châu âu.
Hà Phương hồn nhiên khoe rằng: - Bảy, tám nǎm trời sống ở đó em thấy không vui bằng 10 ngày đi thi vừa qua. Trước kia, sống ở đấy em chưa có cảm nhận gì sâu sắc vì lúc đó em còn nhỏ quá. Bây giờ đã lớn hơn và có thêm kiến thức, em thấy thực sự yêu hơn con người và đất nước này. 10 ngày qua, với em là một kỷ niệm không bao giờ có thể quên.
Lê Kim Phượng